Miền Tây có bao nhiêu huyện Châu Thành? Bạn sẽ bất ngờ khi có đến gần 70% tỉnh ở Đồng Bằng Sông Cửu Long đều có huyện Châu Thành. Đã có lúc có đến 17 tỉnh ở Nam Kỳ có huyện Châu Thành. Hãy cùng Miền Tây có gì tìm hiểu xem đó là các tỉnh nào? Nguyên nhân của việc phổ biến như thế của Châu Thành là gì.
Miền Tây có bao nhiêu huyện Châu Thành
Hiện nay, miền Tây có 10 huyện Châu Thành ở 9 tỉnh thành khác nhau:
- An Giang.
- Bến Tre.
- Đồng Tháp.
- Hậu Giang (Riêng Hậu Giang có đến 2 huyện là Châu Thành và Châu Thành A.
- Kiên Giang.
- Long An.
- Sóc Trăng.
- Tiền Giang.
- Trà Vinh.
Đặc biệt huyện Châu Thành A của Hậu Giang có đến 4 thị trấn trực thuộc là: Rạch Gòi, Cái Tắc, Một Ngàn, Bảy Ngàn. Ngoài miền Tây, Châu Thành còn là địa danh của 1 xã thuộc tỉnh Nghệ An và 1 huyện của Tây Ninh.
Trước 1945
Miền Tây trước năm 1945 có 12 quận Châu Thành khác nhau tại các tỉnh:
- Mỹ Tho.
- Cần Thơ.
- Sa Đéc.
- Sóc Trăng.
- Vĩnh Long.
- Long Xuyên.
- Trà Vinh.
- Châu Đốc.
- Rạch Giá.
- Tân An.
- Hà Tiên.
- Bến Tre.
2 tỉnh miền tây không có huyện châu thành
2 tỉnh miền Tây không có huyện Châu Thành là Bạc Liêu và Cà Mau.
Trước năm 1975 thì chỉ duy nhất Bạc Liêu là không có huyện Châu Thành. Theo Miền Tây Có Gì nghiên cứu, trước đây Bạc Liêu có 1 “thành” gọi là thành Bạc Liêu – nằm ở trung tâm tỉnh lỵ Bạc Liêu. Phải chăng nơi đó đã có sẳn 1 thành nên người ta không gọi tên “châu thành” để phân biệt.
Năm 1977 huyện Châu Thành ở Cà Mau bị giải thể và các xã của huyện bị chia cắt ra để sáp nhập các huyện Giá Rai, Trần Văn Thời và Thới Bình. Vì vậy hiện nay Cà Mau giống với Bạc Liêu không có huyện Châu Thành.
Lý do miền Tây có nhiều huyện Châu Thành
Châu Thành có nghĩa là thủ phủ của một đơn vị hành chính huyện hoặc. Nó giống với trung tâm hành chính hiện nay ở Việt Nam. Trước năm 1975 đa phần đơn vị hành chính của Châu Thành là quận.
Miền Nam trước khi Pháp chiếm đóng vẫn chưa có cái tên Châu Thành. Khi Pháp chiếm các tỉnh miền Nam, vì không đủ nhân sư nên không duy trì bộ máy hành chính cấp tỉnh. Pháp chỉ duy trì đơn vị cấp huyện cũ và đặt ra chức vụ Thanh Tra để giám sát.
Sau đó khi kiểm soát chính thức lục tỉnh miền Nam, Pháp giữ nguyên tên gọi 6 tỉnh và đặt là địa hạt. Các đơn vị huyện bị giải thể và thu gọn thành 19 hạt thuộc 6 địa hạt.
Tuy vậy vùng trung tâm lỵ sở của 6 địa hạt là thủ phủ chính nhưng lại không có tên gọi riêng. Nên dân gian gọi chúng với cái tên Châu Thành trước tên địa hạt để gọi lỵ sở đó để phân biệt. Sau này khi phân chia lại cơ sở hành chính Pháp đã chính thức đưa tên gọi Châu Thành trở thành cái tên hành chính chính thức.
Cũng có ý kiến cho rằng châu thành là trung tâm giao ngõ giữa các tỉnh, huyện lớn của miền nam. pháp đặt đơn vị hành chính để dễ dàng kiểm soát việc đi lại của người dân hơn.
Nếu để ý bạn sẽ thấy các huyện Châu Thành hiện nay đều nằm ở cửa ngõ các tỉnh lỵ lớn.
Năm 1899, Pháp đổi địa hạt thành tỉnh.
Năm 1900, Pháp chia toàn cõi Nam kỳ thành 20 tỉnh và 3 thành phố độc lập (Sài Gòn, Chợ Lớn, Vũng Tàu).
Năm 1912, quận Châu Thành tỉnh Mỹ Tho là địa danh đầu tiên được Pháp đặt cho các tên Châu Thành.
Năm 1944, 17/21 tỉnh của Nam Kỳ đều có địa danh Châu Thành (Trừ Gò Công, Gia Định, Chợ Lớn, Bạc Liêu).
Rõ ràng với việc tồn hơn đến 10 huyện Châu Thành hiện nay chứng tỏ giá trị văn hóa, lịch sử to lớn của địa danh này tại miền Tây.
Các địa danh Châu Thành trước đây
Địa danh Châu Thành tại Nam Kỳ trước đây:
- Quận Châu Thành, tỉnh Mỹ Tho. Tương ứng hầu hết thành phố Mỹ Tho và huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Cần Thơ. Tương ứng một phần thành phố Cần Thơ và huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Sa Đéc. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Sa Đéc và huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Sóc Trăng và các huyện Châu Thành, Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Vĩnh Long. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Vĩnh Long và huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Long Xuyên. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Long Xuyên và huyện Châu Thành, tỉnh An Giang ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Trà Vinh. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Trà Vinh và huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Châu Đốc. Tương ứng hầu hết với địa bàn huyện Châu Phú, tỉnh An Giang ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Rạch Giá. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Rạch Giá và huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Tân An. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Tân An và huyện Châu Thành, tỉnh Long An ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Hà Tiên. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Hà Tiên và một phần các huyện Giang Thành, Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Thủ Dầu Một. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Thủ Dầu Một và thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Bến Tre. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Bến Tre và huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Biên Hòa. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Biên Hòa và huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Tây Ninh. Tương ứng một phần với thành phố Tây Ninh và huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Bà Rịa. Tương ứng hầu hết với địa bàn thành phố Bà Rịa, thị xã Phú Mỹ (huyện Tân Thành cũ), huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Tân Bình. Tương ứng hầu hết với địa bàn các quận Gò Vấp, Nhà Bè và Quận 2, thành phố Hồ Chí Minh ngày nay.
- Quận Châu Thành, tỉnh Gò Công. Tương ứng một phần thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang.
- Quận Châu Thành, tỉnh Kiến Tường. Tương ứng một phần huyện Mộc Hóa, Tân Thạnh và thị xã Kiến Tường, tỉnh Long An.
- Huyện Châu Thành, tỉnh Thủ Dầu Một trong giai đoạn 1957-1976.
- Huyện Châu Thành, tỉnh Cà Mau của phía chính quyền Cách mạng tồn tại trong giai đoạn 1957-1976.
- Huyện Châu Thành X, Châu Thành A thuộc tỉnh Long Châu Hà trong giai đoạn 1974-1976.
- Huyện Châu Thành A, Châu Thành B thuộc tỉnh Cần Thơ trong giai đoạn 1966-1975
Huyện Châu Thành A, Châu Thành B thuộc tỉnh Rạch Giá cho đến năm 1971. - Huyện Châu Thành Bắc, Châu Thành Nam thuộc tỉnh Mỹ Tho trong giai đoạn 1969-1975.
- Huyện Châu Thành, tỉnh Minh Hải, bị giải thể vào năm 1977. Tương ứng một phần thị xã Giá Rai và các huyện Trần Văn Thời, Thới Bình ngày nay.
- Huyện Châu Thành Đông, tỉnh Cửu Long, bị giải thể vào năm 1977. Tương ứng phần lớn với huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh ngày nay.
- Huyện Châu Thành Tây, tỉnh Cửu Long, bị giải thể vào năm 1977. Tương ứng một phần huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long ngày nay.
- Huyện Châu Thành, tỉnh Sông Bé, bị giải thể vào năm 1977). Nay là một phần thành phố Thủ Dầu Một và thị xã Tân Uyên.
- Huyện Châu Thành, tỉnh Cần Thơ. Tương ứng phần lớn các huyện Châu Thành, Châu Thành A của tỉnh Hậu Giang, một phần huyện Phong Điền và một phần quận Cái Răng của thành phố Cần Thơ ngày nay.
- Huyện Châu Thành A, tỉnh tỉnh Cần Thơ, thành lập năm 2000. Nay là huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang.
- Huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Nai (từ năm 1991 thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu). Giải thể năm 1994. Tương ứng hầu hết với thành phố Bà Rịa, thị xã Phú Mỹ (huyện Tân Thành cũ) và huyện Châu Đức ngày nay.
- Phường Châu Thành, thị xã Vũng Tàu, tỉnh Đồng Nai (từ 1979 thuộc Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo). Tương ứng 1 phần địa bàn Phường 1 và Phường 4, thành phố Vũng Tàu ngày nay.
Dữ liệu được trích dẫn từ Wikipedia.
Tài liệu tham khảo
Bài viết Miền Tây có bao nhiêu huyện Châu Thành có tham khảo:
- Tạp chí nghiên cứu và phát triển.
- Wikipedia.
- Báo Bạc Liêu.
Nếu có bất kỳ đóng góp hay ý kiến sửa đổi về bài viết. Mình mong nhận được qua liên hệ: mientaycogi.com@gmail.com
Tìm hiểu thêm về miền Tây qua bài viết: Miền Tây có bao nhiêu tỉnh thành?