Hình ảnh xưa Vĩnh Long là những tư liệu quý hiếm về những hình ảnh người Pháp và Mỹ lưu lại về một vùng đất trù phú này. Những tư liệu nổi bật về khung cảnh làng quê, những nét kiến trúc nhà xưa, cơ quan hành chính, trang phục người An Nam xưa,… Gần như đây là những tư liệu hiếm để kết nối giữa lịch sử xưa và nay. Dự án ảnh xưa là một trong những dự án lưu trữ tư liệu xưa miền Tây của kênh Miền Tây có gì.

Hình ảnh Pháp chiếm tỉnh Vĩnh Long

Nam Kỳ thuộc Pháp – Ngài Phan-tân-giang, Tổng kiểm duyệt Vương quốc An Nam và Tổng trấn 3 tỉnh Nam Kỳ thuộc Hạ Nam Kỳ đến trình và giao chìa khóa thành Vĩnh-Long cho Phó đô đốc Grandière, thống đốc và tổng tư lệnh. (Từ bức vẽ của M. Amirault, trung úy, do M. E. Faucon truyền đạt.)

Bức vẽ về việc bàn giao tỉnh Vĩnh Long cho người Pháp ngày 24/8/1867
Bức vẽ về việc bàn giao tỉnh Vĩnh Long cho người Pháp ngày 24/8/1867

Ngày 20 tháng 6 năm 1867, Pháp đánh chiếm Vĩnh Long (vốn đã được trao trả triều đình Huế ngày 25 tháng 5 năm 1863), yêu cầu ông gửi mật thư cho thủ thành An Giang và Hà Tiên buông súng đầu hàng. Trước sức mạnh áp đảo của Pháp về mặt quân sự, biết thế không thể giữ nổi, nên để tránh đổ máu vô ích, Phan Thanh Giản đã quyết định trao thành, không kháng cự, với yêu cầu người Pháp phải bảo đảm an toàn cho dân chúng. Thế là chỉ trong 5 ngày (20-24 tháng 6 năm 1867), Pháp chiếm gọn ba tỉnh miền Tây không tốn một viên đạn. Sau khi thành mất, Phan Thanh Giản gói mũ áo, phẩm hàm, kèm theo sớ tạ tội và gửi về triều. Song chờ nửa tháng vẫn không thấy triều đình hồi âm. Lo lắng rồi thất vọng, Phan Thanh Giản uống thuốc độc tự sát vào nửa đêm ngày 5/7 năm Đinh Mão, tức 4/8/1867, hưởng thọ 72 tuổi.

Wikipedia
Bức vẽ về việc Phan Thanh Giản giao Vĩnh Long và 2 tỉnh Nam kỳ còn lại cho người Pháp ngày 24/8/1867
Bức vẽ về việc Phan Thanh Giản giao Vĩnh Long và 2 tỉnh Nam kỳ còn lại cho người Pháp ngày 24/8/1867

CORRESPONDANCE: Thư tín việc chiếm giữ 3 tỉnh Nam Kỳ, trong đó có Vĩnh Long.

On nous écrit de Saigon:
Le Moniteur a annonré que l’amiral ministre de la
marine et des colonies avait reçu du vice – amiral de
la Grandière des dépêches confirmant la prise de pos-
sesir)n des trois provinces occidentales de la basse
Cochinchine.

Nos troupes ont occupé sans coup férir les villes de
Vinh-Loog, Sadec, Chaudoc et Hatien, dont les manda-
rins nous ont ouvert les portes avec l’adaésion unanime
des populations, à la suite d’une démarche faite auprès
de M. le vice-amiral de la Grandière par S. E. Phan-
tan-giang, grand censeur du royaume d’Annam, et par
le gouverneur général des trois provinces. –
Les autres points stratégiques de la basse Cochinchine
ont été occupés sans résistance et nous sommes aujour-
d’hui, par suite de cette importante conquête, maîtres
incontestés de tout ce riche delta du Cambodge, le plus
beau et le plus fertile qu’il y ait au monde.

La gravure publiée par h Monde tll siré représente
l’aspect. du port de Vinh-Long, au moment où S. E. Phan-
tan-giang, ancien ministre de la cour de Hué, et le gou-
verneur général des trou provinces annamites viennent
faire leur soumission et remettre à M. le vioe-amiral
de la Grandière, gouverneur et commandant en chef,
à bord de son yacht l’Ondine, les clés de la citadelle de
Vinh.Long. E. DE GERFAUT.

Công bố việc chiếm các tỉnh thành miền Tây thành công trên báo Pháp năm 1867
Công bố việc chiếm các tỉnh thành miền Tây thành công trên báo Pháp năm 1867

Hiện nay Vĩnh Long ngoài tên đường thì cũng có các tượng đài Phan Thanh Giản để ghi công ông. Ông đã giúp miền Nam tránh được cuộc chiến có thể khiến nhiều người chết. Nếu so về nét tương quan lực lượng, nếu ông vẫn cố gắng chiến đấu thì quân đội Pháp gần như cũng dễ dàng tiêu diệt quân đội nhà Nguyễn bấy giờ. Bên cạnh đó cũng gây ra nhiều cái chết của người dân vô tội, ông đã đưa ra yêu cầu đầu hàng là quân Pháp không được giết hại dân thường và người Pháp đã đồng ý.

Tượng đài Phan Thanh Giản trên đường Phan Thanh Giản tại ngã tư Phan Thanh Giản - Lê Lai ở Vĩnh Long năm 1965 - 1971 | Photo by Bruce Hill
Tượng đài Phan Thanh Giản trên đường Phan Thanh Giản tại ngã tư Phan Thanh Giản – Lê Lai ở Vĩnh Long năm 1965 – 1971 | Photo by Bruce Hill

Phan Thanh Giản đã tổ chức lễ hội tiếp đón quân Pháp.

Lễ hội do quan thương thư Phan Thanh Giản tổ chức ở Vĩnh Long để chào đón đô đốc Bonard theo lệnh của hoàng đế Tự Đức
Lễ hội do quan thương thư Phan Thanh Giản tổ chức ở Vĩnh Long để chào đón đô đốc Bonard theo lệnh của hoàng đế Tự Đức

Dấn ấn người Pháp để lại miền Nam là khá nhiều với hàng chục năm chiếm đóng nơi đây.

Xem thi đấu cờ người năm 1890 ở Vĩnh Long
Xem thi đấu cờ người năm 1890 ở Vĩnh Long

Đây là một trong những hình ảnh quý hiếm về một quan tòa xét xử thời Pháp thuộc của Việt Nam.

Cảnh một phiên tòa xét xử ở Vĩnh Long năm 1885
Cảnh một phiên tòa xét xử ở Vĩnh Long năm 1885

Dự án phục dựng nếp sống Mekong xưa của người Pháp năm 1895-1896

Năm 1895 – 1896, người Pháp đã cho sưu tầm những bức ảnh về nếp sống, văn hóa của xứ Đông Dương (Cochinchine).

Khung cảnh hạ lưu sông Mekong với những người An Nam mặc áo truyền thống ở Vĩnh Long năm 1895 | Photo by Author Salles Andre
Khung cảnh hạ lưu sông Mekong với những người An Nam mặc áo truyền thống ở Vĩnh Long năm 1895 | Photo by Author Salles Andre
Những chiếc ghe thuyền cặp bến ở hạ lưu sông Mekong Vĩnh Long năm 1895 | Photo by Author Salles Andre
Những chiếc ghe thuyền cặp bến ở hạ lưu sông Mekong Vĩnh Long năm 1895 | Photo by Author Salles Andre
Những người dân chèo thuyền ở Hạ lưu sông Mekong năm 1896 | Photo by Salles Andre
Những người dân chèo thuyền ở Hạ lưu sông Mekong năm 1896 | Photo by Salles Andre
Sinh hoạt ven sông ở Hạ lưu sông Mekong Vĩnh Long năm 1895 | Salles Andre
Sinh hoạt ven sông ở Hạ lưu sông Mekong Vĩnh Long năm 1895 | Salles Andre
Tàu Battabang trọng tải 668 tấn, chạy tuyến Sai Gon - Phnom Penh của hãng vận tải đường sông Messageries Fluviales
Tàu Battabang trọng tải 668 tấn, chạy tuyến Sai Gon – Phnom Penh của hãng vận tải đường sông Messageries Fluviales

Hình ảnh Vĩnh Long xưa

Bên trái là rạch Long Hồ, qua phải là Bảo tàng Vĩnh Long ngày nay. Kế đến là rạch Cái Ca với cầu Cái Ca và cầu Lộ.

Không ảnh trung tâm tỉnh Vĩnh Long
Không ảnh trung tâm tỉnh Vĩnh Long

Thời chiến tranh Việt Nam, việc xuất hiện các chiếc trực thăng trên không phận Việt Nam là không quá hiếm hoi.

Trực thăng bay qua địa phận tỉnh Vĩnh Long | Photo by J.Neal Jednoralski
Trực thăng bay qua địa phận tỉnh Vĩnh Long | Photo by J.Neal Jednoralski

Những bức không ảnh về Việt Nam cũng xuất hiện nhiều hơn sau những chuyến đi của những phóng viên Mỹ.

Không ảnh Thị trấn Cái Vồn - Bình Minh năm 1969 | Photo by Jeff Bickerton
Không ảnh Thị trấn Cái Vồn – Bình Minh năm 1969 | Photo by Jeff Bickerton

Hình ảnh miền Tây và Vĩnh Long khá gắn liền với những con thuyền, nhà ven sông và những con sông rạch.

Cảnh ven sông ở Vĩnh Long
Cảnh ven sông ở Vĩnh Long
Con rạch ở Vĩnh Long
Con rạch ở Vĩnh Long
Rạch Cái Ca Vĩnh Long ngày xưa
Rạch Cái Ca Vĩnh Long ngày xưa
Nhà ven sông năm 1895 ở Vĩnh Long
Nhà ven sông năm 1895 ở Vĩnh Long
Hai người dân chày lưới ở Vĩnh Long năm 1967 - 1970 | Photo by Aldridge Gallery
Hai người dân chày lưới ở Vĩnh Long năm 1967 – 1970 | Photo by Aldridge Gallery
Đôi bờ sông Mekong ở Vĩnh Long
Đôi bờ sông Mekong ở Vĩnh Long
Đội xung kích quân đội Mỹ tuần tra khu vực chợ ở Vĩnh Long
Đội xung kích quân đội Mỹ tuần tra khu vực chợ ở Vĩnh Long
Downtown Vĩnh Long năm 1966-1967 | Photo by R Mahoney
Downtown Vĩnh Long năm 1966-1967 | Photo by R Mahoney
Cầu tàu Vĩnh Long nhìn từ những con tàu cập bến
Cầu tàu Vĩnh Long nhìn từ những con tàu cập bến
Postcard Nam Kỳ - Những người bán trái cây đợi tàu cập bến
Postcard Nam Kỳ – Những người bán trái cây đợi tàu cập bến
Chất đá làm công trình ven biển Vĩnh Long năm 1967 - 1970 | Photo by Aldridge Gallery
Chất đá làm công trình ven biển Vĩnh Long năm 1967 – 1970 | Photo by Aldridge Gallery

Cảnh nhộn nhịp ở chợ Vĩnh Long khiến ta hình dung về thời kỳ xưa dễ dàng hơn. Đặc biệt là nếp sống, sinh hoạt thường ngày cũng như trang phục người Vĩnh Long trước năm 1975 như thế nào.

Khu chợ Vĩnh Long tấp nập người buôn bán năm 1968 | Photo by William Baker
Khu chợ Vĩnh Long tấp nập người buôn bán năm 1968 | Photo by William Baker
Chỗ đậu xe tạm ở chợ Vĩnh Long | Photo by Gene Whitmer
Chỗ đậu xe tạm ở chợ Vĩnh Long | Photo by Gene Whitmer
Chợ Long Châu năm 1969 nhìn ra phố | Photo by Gary Erwin
Chợ Long Châu năm 1969 nhìn ra phố | Photo by Gary Erwin
Chợ Vĩnh Long năm 1967 - 1968
Chợ Vĩnh Long năm 1967 – 1968
Người bán hàng ở chợ Vĩnh Long
Người bán hàng ở chợ Vĩnh Long
Chợ Vĩnh Long năm 1966
Chợ Vĩnh Long năm 1966
Khung cảnh buôn bán ở chợ Vĩnh Long năm 1966
Khung cảnh buôn bán ở chợ Vĩnh Long năm 1966
Chợ Vĩnh Long xưa
Chợ Vĩnh Long xưa
Cuối dãy phố là ngã ba Gia Long - Lê Văn Duyệt (Nay là 1 Tháng 5 và Hoàng Thái Hiếu)
Cuối dãy phố là ngã ba Gia Long – Lê Văn Duyệt (Nay là 1 Tháng 5 và Hoàng Thái Hiếu)
Trước nhà hàng thịt chó ở chợ Vĩnh Long năm 1973
Trước nhà hàng thịt chó ở chợ Vĩnh Long năm 1973
Chợ Long Châu (Trước là chợ Tân Bình) Vĩnh Long năm 1968 - 1969 | Photo by Raymond Pete Peterson
Chợ Long Châu (Trước là chợ Tân Bình) Vĩnh Long năm 1968 – 1969 | Photo by Raymond Pete Peterson
Chợ Trường An - Tân Ngãi - Vĩnh Long (Nay đã bị cháy và xây lại chợ mới) năm 1968 - 1972 | Photo by Carroll Sickles
Chợ Trường An – Tân Ngãi – Vĩnh Long (Nay đã bị cháy và xây lại chợ mới) năm 1968 – 1972 | Photo by Carroll Sickles

Chùa Bà ở Vĩnh Long mang đậm nét ảnh hưởng người Hoa.

Chùa bà Vĩnh Long thập niên 1920s
Chùa bà Vĩnh Long thập niên 1920s

Một cổng chào kiêm chốt kiểm soát ở địa phận Vĩnh Long.

Cổng chào Vĩnh Long năm 1967 - 1970 | Jennings Gallery
Cổng chào Vĩnh Long năm 1967 – 1970 | Jennings Gallery

Sự nhộn nhịp và những tư liệu đáng quý về một thành thị nổi bật của miền Tây lúc bấy giờ.

Đường phố Vĩnh Long năm 1967 | Photo by Jimmy McGraw
Đường phố Vĩnh Long năm 1967 | Photo by Jimmy McGraw
Đường phố Vĩnh Long thập niên 1920s
Đường phố Vĩnh Long thập niên 1920s
Đường Lê Thái Tổ ngày xưa
Đường Lê Thái Tổ ngày xưa
Đường tỉnh xưa ở Vĩnh Long năm 1967 | Photo by Alan Johnson
Đường tỉnh xưa ở Vĩnh Long năm 1967 | Photo by Alan Johnson
Xe ba gác chở 1 vòng đường phố Vĩnh Long năm 1967 - 1970 | Photo by Jennings Gallery
Xe ba gác chở 1 vòng đường phố Vĩnh Long năm 1967 – 1970 | Photo by Jennings Gallery
Người lái xe ba gác Vĩnh Long năm 1967 - 1970 | Photo by Jennings Gallery
Người lái xe ba gác Vĩnh Long năm 1967 – 1970 | Photo by Jennings Gallery
Người lái xe ba gác chụp hình trước trại mộc Thiện Chí năm 1965 - 1971 | Photo by William Jones
Người lái xe ba gác chụp hình trước trại mộc Thiện Chí năm 1965 – 1971 | Photo by William Jones
Những đứa trẻ vui chơi ở khu công viên Vĩnh Long năm 1967-1970 | Photo by Jennings Gallery
Những đứa trẻ vui chơi ở khu công viên Vĩnh Long năm 1967-1970 | Photo by Jennings Gallery
Những người dân Vĩnh Long năm 1967 - 1970 | Photo by Jennings Gallery
Những người dân Vĩnh Long năm 1967 – 1970 | Photo by Jennings Gallery
Không ảnh rạch và cầu Cái Cam thập niên 1960s
Không ảnh rạch và cầu Cái Cam thập niên 1960s
Không ảnh Vĩnh Long | Photo by J
Không ảnh Vĩnh Long | Photo by J

THÁP PHAN THANH GIẢNTrước năm 1975 khi bắt đầu vào trung tâm thành phố Vĩnh Long, du khách bắt gặp ngay ngọn tháp nằm sừng sững ở ngả ba Nguyễn Huệ, tục gọi là ngả ba Cần Thơ. Trên ngọn tháp bốn mặt du khách đều nhìn thấy một hàng chữ Hán, nằm dọc từ trên xuống dưới: “Tiền Triều Đại Thần Phan Thanh Giản”Tên một vị quan Kinh Lược Sứ đất Nam Kỳ của triều Nguyễn, luôn luôn trung thành với chủ nghĩa: “Trung Thần Bất Sự Nhị Quân”, thành mất uống thuốc độc tự tử theo thành. Đó là tháp Phan Thanh Giản.

Ngã Ba Cần Thơ với hàng chữ Hán nằm dọc từ trên xuống dưới: Tiền Triều Đại Thần Phan Thanh Giản
Ngã Ba Cần Thơ với hàng chữ Hán nằm dọc từ trên xuống dưới: Tiền Triều Đại Thần Phan Thanh Giản

Trước kia tại ngã ba trên đường Phan Thanh Giản và phía trước mặt Tòa Hành Chánh tỉnh Vĩnh Long, có một bức tượng bằng đồng đen, được dựng lên để dân chúng ngưởng mộ. Đó là di ảnh bán thân của quan Kinh Lược Sứ Nam Kỳ Phan Thanh Giản. Bức tượng nầy hình một cụ già với gương mặt xương xương, đầu đội mảo cánh chuồn, râu dài, mình mặc áo đại triều đang vui vẻ nhìn cảnh sinh hoạt tấp nập của đàn cháu hậu sinh. Hình ảnh đó đã tượng trưng cho tinh thần bất khuất trước kẻ xâm lăng của người dân đất vĩnh nói riêng, và dân tộc Việt Nam nói chung.

Ngã ba Nguyễn Huệ nhìn từ phía trung tâm, bên trái là bến xe Vĩnh Long cũ trước 1975
Ngã ba Nguyễn Huệ nhìn từ phía trung tâm, bên trái là bến xe Vĩnh Long cũ trước 1975

Sau biến cố Tết Mậu Thân, bức tượng đồng đen đó đã được di chuyển về thờ tại Văn Thánh Miếu, nằm trên đường Vĩnh Long sang Vĩnh Bình. Thay vào đó bằng một ngọn tháp được dựng lên tại ngã ba Nguyễn Huệ, nằm trên quốc lộ 4. Tháp Phan Thanh Giản từng là một danh lam thắng cảnh của miền quê hương đất Vĩnh.

Vòng xoay ngã ba Cần Thơ với tháp Phan Thanh Giản tại Vĩnh Long năm 1969
Vòng xoay ngã ba Cần Thơ với tháp Phan Thanh Giản tại Vĩnh Long năm 1969

Ngọn tháp hình khối tháp tứ diện: Đáy to đỉnh nhỏ, kiến trúc theo lối những kim tự tháp của Cổ Ai Cập. Bốn mặt đều quay ra đường lộ. Từ đàng xa phía cầu Tân Hữu, cầu Tân Bình hoặc dốc cầu Lộ mọi người đều nhìn thấy bóng dáng của ngọn tháp. Mặt tháp về phía đại lộ Nguyễn Huệ có gắng hai tấm bia bằng đá cẩm thạch vân trắng. Một tấm ghi chức tước, một tấm ghi sơ lược về tiểu sử cụ Phan Thanh Giản.

Không ảnh khu vực ngã ba Cần Thơ, góc trái là nhà thờ chánh tòa Vĩnh Long năm 1967 | Photo by Rod ODell
Không ảnh khu vực ngã ba Cần Thơ, góc trái là nhà thờ chánh tòa Vĩnh Long năm 1967 | Photo by Rod ODell

Quanh ngọn tháp có một vòng rào bằng những trụ xi măng màu xám xịt, hình những khẩu đại bác thuở xưa. Kiểu súng nầy hiện nay còn hai khẩu để tại Văn Thánh Miếu Vĩnh long. Một di tích vũ khí của triều Nguyễn còn sót lại.Tháp Phan Thanh Giản bị đập bỏ vào tháng 5-1975

Không ảnh Ngã ba Cần Thơ ở Vĩnh Long năm 1966 - 1967
Không ảnh Ngã ba Cần Thơ ở Vĩnh Long năm 1966 – 1967

Nhà hàng ven sông là một nơi nổi tiếng và được khá nhiều người Pháp ưa chuộng. Ở đây phục vụ các món ăn phù hợp khẩu vị và có view sông đậm nét một vùng đất ĐBSCL. Nhà hàng này là một hình ảnh Vĩnh Long xưa khá đặc trưng.

Nhà hàng nhìn ra con sông nhỏ Vĩnh Long năm 1967 - 1970 | Photo by Jennings Gallery
Nhà hàng nhìn ra con sông nhỏ Vĩnh Long năm 1967 – 1970 | Photo by Jennings Gallery
Nhà hàng ven sông ở Vĩnh Long n ăm 1967 | Photo by Alan Johnson
Nhà hàng ven sông ở Vĩnh Long n ăm 1967 | Photo by Alan Johnson
Nhà hàng nhìn ra con sông nhỏ năm 1967 - 1970 với khung cảnh tàu thuyền tấp nập | Photo by Jennings Gallery
Nhà hàng nhìn ra con sông nhỏ năm 1967 – 1970 với khung cảnh tàu thuyền tấp nập | Photo by Jennings Gallery

Một số phong cảnh sinh hoạt khác ở Vĩnh Long từ ngoại thành đến nội thành trước năm 1975.

Nước sông đỏ ngầu màu phù sa, phía xa là nhà thờ Vĩnh Long
Nước sông đỏ ngầu màu phù sa, phía xa là nhà thờ Vĩnh Long
Nhà may Tín Thành Vĩnh Long năm 1965 - 1971 | Photo by Bruce Hill
Nhà may Tín Thành Vĩnh Long năm 1965 – 1971 | Photo by Bruce Hill
Nhà thuốc bắc Vạn Nhơn Đường ở Vĩnh Long năm 1968 - 1969 | Photo by Raymond Pete Peterson
Nhà thuốc bắc Vạn Nhơn Đường ở Vĩnh Long năm 1968 – 1969 | Photo by Raymond Pete Peterson
Phà Mỹ Thuận Vĩnh Long tháng 8 năm 1998 | Photo by Dana Hagel
Phà Mỹ Thuận Vĩnh Long tháng 8 năm 1998 | Photo by Dana Hagel
Quốc lộ 4 Vĩnh Long năm 1967 - 1968
Quốc lộ 4 Vĩnh Long năm 1967 – 1968
Downtown Vĩnh Long năm 1969 | Photo by Noah Dillon
Downtown Vĩnh Long năm 1969 | Photo by Noah Dillon
Sửa đường ở gần Vĩnh Long năm 1969 | Photo by John Hansen
Sửa đường ở gần Vĩnh Long năm 1969 | Photo by John Hansen
Sửa đường gần Vĩnh Long năm 1969 bởi quân nhân | Photo by John Hansen
Sửa đường gần Vĩnh Long năm 1969 bởi quân nhân | Photo by John Hansen
Súng đại bác bằng gỗ của Việt Nam do quân Pháp thu được tại thành Vĩnh Long năm 1862
Súng đại bác bằng gỗ của Việt Nam do quân Pháp thu được tại thành Vĩnh Long năm 1862
Những đứa nhỏ tắm sông ở Vĩnh Long | Photo by Ferry
Những đứa nhỏ tắm sông ở Vĩnh Long | Photo by Ferry
Thuyền đậu tấp nập ven sông Mekong ở Vĩnh Long
Thuyền đậu tấp nập ven sông Mekong ở Vĩnh Long
Trợ chiến hạm LSSL (Landing Ship Support Large) HQ226 Lê Phú Thọ - Cảng Vĩnh Long năm 1966 | Photo by Bruce Decker
Trợ chiến hạm LSSL (Landing Ship Support Large) HQ226 Lê Phú Thọ – Cảng Vĩnh Long năm 1966 | Photo by Bruce Decker
Không ảnh Vĩnh Long thập niên 1960s | Photo by J. Neal Jednoralski
Không ảnh Vĩnh Long thập niên 1960s | Photo by J. Neal Jednoralski
Bến tàu Vĩnh Long | Photo by J. Neal Jednoralski
Bến tàu Vĩnh Long | Photo by J. Neal Jednoralski
Con đường quốc lộ được xây dựng ở Vĩnh Long | Photo by J. Neal Jednoralski
Con đường quốc lộ được xây dựng ở Vĩnh Long | Photo by J. Neal Jednoralski
Hình ảnh Vĩnh Long năm 1966-1967
Hình ảnh Vĩnh Long năm 1966-1967
Đại lộ Gia Long - Vĩnh Long năm 1966 - 1967
Đại lộ Gia Long – Vĩnh Long năm 1966 – 1967
Đường Lê Thái Tổ Vĩnh Long năm 1966 - 1967
Đường Lê Thái Tổ Vĩnh Long năm 1966 – 1967
Vĩnh Long năm 1966 - 1967 | Photo by R Mahoney
Vĩnh Long năm 1966 – 1967 | Photo by R Mahoney
Hình ảnh Vĩnh Long năm 1966 - 1967 | Photo by R Mahoney
Hình ảnh Vĩnh Long năm 1966 – 1967 | Photo by R Mahoney
Hình ảnh đường phố Vĩnh Long năm 1967 - 1968
Hình ảnh đường phố Vĩnh Long năm 1967 – 1968
Phố chợ Vĩnh Long sát bờ sông năm 1967 - 1968
Phố chợ Vĩnh Long sát bờ sông năm 1967 – 1968
Ven sông Vĩnh Long năm 1940 - 1950
Ven sông Vĩnh Long năm 1940 – 1950
Bến tàu Vĩnh Long năm 1965 - 1971 | Photo by Bruce Hill
Bến tàu Vĩnh Long năm 1965 – 1971 | Photo by Bruce Hill
Cầu Lộ trên đường Lê Thái Tổ qua rạch Cá Ca Vĩnh Long năm 1967 - 1968
Cầu Lộ trên đường Lê Thái Tổ qua rạch Cá Ca Vĩnh Long năm 1967 – 1968
Hình ảnh ở Vĩnh Long năm 1967 - 1970 | Photo by Jennings Gallery
Hình ảnh ở Vĩnh Long năm 1967 – 1970 | Photo by Jennings Gallery
Hình ảnh Vĩnh Long năm 1968 -1969 | Photo by Raymond Pete Peterson
Hình ảnh Vĩnh Long năm 1968 -1969 | Photo by Raymond Pete Peterson

Những ngôi nhà ven quốc lộ là một trong những tư liệu quý hiếm về nét kiến trúc nhà của những người dân ngoại ô. Những gia đình có nếp sống bình thường và đa phần là những ngôi nhà lá không cầu kỳ về kiến trúc.

Hình ảnh nhà dân trên Quốc Lộ 4 năm 1968 - 1969 | Photo by Raymond Pete Peterson
Hình ảnh nhà dân trên Quốc Lộ 4 năm 1968 – 1969 | Photo by Raymond Pete Peterson
Bên trong nhà dân ở quốc lộ 4 tại Vĩnh Long năm 1968 - 1969 | Photo by Raymond Pete Peterson
Bên trong nhà dân ở quốc lộ 4 tại Vĩnh Long năm 1968 – 1969 | Photo by Raymond Pete Peterson
Ngôi nhà bán hàng trên quốc lộ 4 Vĩnh Long năm 1968 - 1969 | Photo by Raymond Pete Peterson
Ngôi nhà bán hàng trên quốc lộ 4 Vĩnh Long năm 1968 – 1969 | Photo by Raymond Pete Peterson

Khung cảnh những chuyến xe bus xưa ở Vĩnh Long và tuyến đường đi Sài Gòn bấy giờ. Chắc chắn hình ảnh những chiếc Lambro luôn đậm dấu ấn trong tâm trí nhiều người thế hệ trước đây.

Xe đò Vĩnh Long năm 1970 - 1971
Xe đò Vĩnh Long năm 1970 – 1971
Khu vực trường Sư Phạm và trường Trung học Kỹ Thuật Vĩnh Long năm 1972
Khu vực trường Sư Phạm và trường Trung học Kỹ Thuật Vĩnh Long năm 1972
Chợ Long Châu với xe Lambro và tiệm cơm Ba Vị
Chợ Long Châu với xe Lambro và tiệm cơm Ba Vị
New Runway năm 1968 - 1972 ở Vĩnh Long
New Runway năm 1968 – 1972 ở Vĩnh Long
Không ảnh Vĩnh Long năm 1970 | Photo by Terry Matthews
Không ảnh Vĩnh Long năm 1970 | Photo by Terry Matthews
Xe đò Chevrolet Sài Gòn đến Vĩnh Long năm 1970 - 1971
Xe đò Chevrolet Sài Gòn đến Vĩnh Long năm 1970 – 1971
Xe lôi trên đường phố Vĩnh Long xưa
Xe lôi trên đường phố Vĩnh Long xưa

Nơi đây có thể là phi trường sân bay Vĩnh Long.

Nhưng ngôi nhà bên trong căn cứ quân sự Vĩnh Long năm 1967-1968
Nhưng ngôi nhà bên trong căn cứ quân sự Vĩnh Long năm 1967-1968
Toàn cảnh căn cứ quân sự Vĩnh Long năm 1967 - 1968
Toàn cảnh căn cứ quân sự Vĩnh Long năm 1967 – 1968

Hình ảnh công trình nhà nước tại Vĩnh Long trước 1975

Vĩnh Long không phải là một tỉnh thành trung tâm của ĐBSCL nhưng nó là bước đệm giữa các tỉnh miền Tây với nhau. Những côn trình nhà nước trước năm 1975 vừa mang dấu ấn kiến trúc độc đáo, và một số công trình mang cả dấu ấn chiến tranh rõ rệt.

Văn phòng quận trưởng Bình Minh
Văn phòng quận trưởng Bình Minh
Bungalow Công Quán tỉnh Vĩnh Long năm 1967-1970 | Photo by Jennings Gallery
Bungalow Công Quán tỉnh Vĩnh Long năm 1967-1970 | Photo by Jennings Gallery

Một dấu ấn đậm nét chiến tranh. Trên tường là rất nhiều vết đen do đạn bắn.

Bungalow Vĩnh Long năm 1968 - 1972 - Những vết đạn in trên tường tạo thành đốm đen | Photo by Rick Haffey
Bungalow Vĩnh Long năm 1968 – 1972 – Những vết đạn in trên tường tạo thành đốm đen | Photo by Rick Haffey
Tòa Án Vĩnh Long thời Pháp
Tòa Án Vĩnh Long thời Pháp
Tòa án Vĩnh Long thập niên 1920s
Tòa án Vĩnh Long thập niên 1920s
Tòa bố tỉnh Vĩnh Long
Tòa bố tỉnh Vĩnh Long
Tòa nhà này hiện nay là bảo tàng
Tòa nhà này hiện nay là bảo tàng
Người lính canh gác trước Dinh Tỉnh Trưởng (Nay là bảo tàng tỉnh Vĩnh Long) năm 1967 - 1970 | Photo by Jennings Gallery
Người lính canh gác trước Dinh Tỉnh Trưởng (Nay là bảo tàng tỉnh Vĩnh Long) năm 1967 – 1970 | Photo by Jennings Gallery
Xe đưa đoàn nội các của các tỉnh đến họp (Nay là nhà hàng Cửu Long) Vĩnh Long
Xe đưa đoàn nội các của các tỉnh đến họp (Nay là nhà hàng Cửu Long) Vĩnh Long

Hình ảnh Nhà thờ Chánh tòa tỉnh Vĩnh Long xưa

Hình ảnh cổng trước nhà thờ Chánh tòa tỉnh Vĩnh Long.

Cổng nhà thờ Vĩnh Long năm 1966 | Photo by Bruce Decker
Cổng nhà thờ Vĩnh Long năm 1966 | Photo by Bruce Decker

Hình ảnh phi trường Vĩnh Long

Phi trường Vĩnh Long là căn cứ địa quan trọng, đây là điểm trung chuyển khá nhiều hậu cần và quân đội ở miền Nam. Trong trận đánh năm 1968, căn cứ địa này trở thành mục tiêu hàng đầu trong việc giao tranh giữa các bên.

Vị trí của phi trường Vĩnh Long ngày xưa
Vị trí của phi trường Vĩnh Long ngày xưa
Cổng chào ở phi trường Vĩnh Long năm 1967 | Photo by Alan Johnson
Cổng chào ở phi trường Vĩnh Long năm 1967 | Photo by Alan Johnson
Phi trường Vĩnh Long năm 1965 - 1971 | Photo by Bruce Hill
Phi trường Vĩnh Long năm 1965 – 1971 | Photo by Bruce Hill
Đường vào phi trường Vĩnh Long năm 1965 - 1971 | Photo by Bruce Hill
Đường vào phi trường Vĩnh Long năm 1965 – 1971 | Photo by Bruce Hill
Duyệt binh bên trong phi trường Vĩnh Long năm 1967 - 1968
Duyệt binh bên trong phi trường Vĩnh Long năm 1967 – 1968
Phi trường Vĩnh Long năm 1967 | Photo by Alan Johnson
Phi trường Vĩnh Long năm 1967 | Photo by Alan Johnson
Trực thăng Hổ mang chúa (Frist Cobra) ở phi trường Vĩnh Long năm 1968 - 1972 | Phottoo by Brian Bowling
Trực thăng Hổ mang chúa (Frist Cobra) ở phi trường Vĩnh Long năm 1968 – 1972 | Phottoo by Brian Bowling
Phi trường Vĩnh Long ở phường 9 năm 1968 - 1972
Phi trường Vĩnh Long ở phường 9 năm 1968 – 1972
Phi trường Vĩnh Long nhìn về nhà thờ Chánh tòa Vĩnh Long
Phi trường Vĩnh Long nhìn về nhà thờ Chánh tòa Vĩnh Long
Phi trường Vĩnh Long | Photo by R Mahoney
Phi trường Vĩnh Long | Photo by R Mahoney
Phi trường Vĩnh Long năm 1968 - 1972
Phi trường Vĩnh Long năm 1968 – 1972
Bãi đáp sân bay Vĩnh Long năm 1968 - 1972
Bãi đáp sân bay Vĩnh Long năm 1968 – 1972
Tháp điều khiển sân bay Vĩnh Long năm 1966-1968 | Photo by Brian Bowling
Tháp điều khiển sân bay Vĩnh Long năm 1966-1968 | Photo by Brian Bowling
Tổng thống VNCH Ngô Đình Diệm và cha Phêrô Ngôi Đình Thục tại lễ khánh thành phi trường Vĩnh Long năm 1961 | Photo by Wilbur E
Tổng thống VNCH Ngô Đình Diệm và cha Phêrô Ngôi Đình Thục tại lễ khánh thành phi trường Vĩnh Long năm 1961 | Photo by Wilbur E

Chuyến thăm của bà đệ nhất phu nhân Mrs Nhu VNCH đến Vĩnh Long

Madame Nhu là môt người đàn bà thép với tiếng nói chính trị cực kỳ cao ở VNCH lúc bấy giờ. Bà Nhu là vợ của em trai ông Ngô Đình Diệm – ông Ngô Đình Nhu. Vì ông Diệm chưa có vợ nên bà xem như là đại diện Đệ Nhất Phu nhân của Tổng thống VNCH bấy giờ. Quý Bà Rồng là biệt danh mà người ta đặt tên cho bà.

Mrs Đệ nhất phu nhân của Ngô Đình Nhu - bà Trần Lệ Xuân đặt chân xuống sân bay Vĩnh Long tháng 7 năm 1962
Mrs Đệ nhất phu nhân của Ngô Đình Nhu – bà Trần Lệ Xuân đặt chân xuống sân bay Vĩnh Long tháng 7 năm 1962

Tên thật của Mrs Nhu là Trần Lệ Xuân (Bà sinh năm 1924). Bà sinh ra trong một gia tộc giàu có ở Hà Nội và có bề thế liên quan đến hoàng gia. Bà cũng là có học vấn cao khi du học ở Pháp.

Đệ nhất phu nhân Mrs Nhu bước qua cầy cầu Vĩnh Long tháng 7 năm 1962
Đệ nhất phu nhân Mrs Nhu bước qua cầy cầu Vĩnh Long tháng 7 năm 1962

Quý Bà Rồng nổi tiếng với những âm mưu và việc điều phối các mối quan hệ giữa Mỹ và chế độ VNCH bấy giờ. Bà được xem là người đẩy sự xa cách của chế độ VNCH với Mỹ.

Đệ nhất phu nhân VNCH Mrs Nhu đến thăm Vĩnh Long
Đệ nhất phu nhân VNCH Mrs Nhu đến thăm Vĩnh Long

Tuy vậy bà là một thỏi nam châm thu hút với cánh truyền thông thế giới. Một người phụ nữ quyền lực, luôn thu hút báo giới bởi sự sắc sảo trong nét đẹp và cách xử lý các câu chuyện. Thời trang của bà cũng được xem là đi đầu thời đại, chính bà đã lăng xê mốt áo dài cách tân và khiến nó phổ cập như bây giờ.

Đệ nhất phu nhân VNCH Trần Lệ Xuân, vợ của ông Ngô Đình Nhu ở Vĩnh Long
Đệ nhất phu nhân VNCH Trần Lệ Xuân, vợ của ông Ngô Đình Nhu ở Vĩnh Long

Việc thăm Vĩnh Long của bà được xem là chuyến thăm cấp cao và gây nhiều sự chú ý bấy giờ.

Chuyến thăm Vĩnh Long của đệ nhất phu nhân VNCH Mrs Nhu
Chuyến thăm Vĩnh Long của đệ nhất phu nhân VNCH Mrs Nhu

Năm 2011 bà qua đời ở Rome (Italia), xem thêm: những đánh giá của New York Time về Madame Nhu.

Hình ảnh bản đồ Vĩnh Long xưa

Hình ảnh xưa Vĩnh Long không thể không có những hình ảnh bản đồ quy hoạch tỉnh. Đây là những tư liệu quý giá, cho chúng ta nhìn lại lãnh thổ Vĩnh Long thuộc khu vực ĐBSCL trước đây. Đây là những tư liệu quý giá trong bộ ảnh xưa ở Vĩnh Long.

Quy hoạch địa hình tỉnh Vĩnh Long năm 1885
Quy hoạch địa hình tỉnh Vĩnh Long năm 1885

Môt tấm bản đồ đơn giản được vẽ từ năm 1885, thời kỳ Pháp thuộc của Việt Nam.

Bản đồ Vĩnh Long 1885
Bản đồ Vĩnh Long 1885

Năm 1966, bản đồ Vĩnh Long được vẽ ra chi tiết và có chú thích rõ ràng với độ scale là 1:1100.000.

Bản đồ phân loại tỉnh Vĩnh Long năm 1966 - Tỷ lệ 110.000)
Bản đồ phân loại tỉnh Vĩnh Long năm 1966 – Tỷ lệ 110.000)

Khi ấy bản đồ có nhiều phiên bản khác nhau về kích thước và cũng được tái bản nhiều lần.

Bản đồ Vĩnh Long năm 1966
Bản đồ Vĩnh Long năm 1966

Nhiều phiên bản có chú thích chỉ dẫn chi tiết các kiến trúc trung tâm. Đây là những bản đồ quý giá và có tấm quan trọng cao. Hãy thử tưởng tượng trước đây người dân chỉ có thể dùng bản đồ để xác định đường đi. Chúng ta không hề có Google Maps hay Apple Maps với định vị trên điện thoại như bây giờ.

Bản đồ Vĩnh Long năm 1966 có chú thích
Bản đồ Vĩnh Long năm 1966 có chú thích

Những chú thích có thể dễ dàng nhận ra nhiều con đường và công trình.

Bản đồ thành phố Vĩnh Long năm 1966 tái bản với chú thích kỹ hơn
Bản đồ thành phố Vĩnh Long năm 1966 tái bản với chú thích kỹ hơn

Tấm bản đồ năm 1973 nhìn một cách tổng quan và dễ nhìn hơn về hành chính và địa lý của Vĩnh Long.

Bản đồ tỉnh Vĩnh Long năm 1973
Bản đồ tỉnh Vĩnh Long năm 1973

Xem thêm những tư liệu sưu tầm về hình ảnh xưa ở miền Tây:

Xem thêm về những hình ảnh xưa ở miền Tây: